NAMMINEQ NAARTUNAVEERSAARNEQ
Piffissaq aalajangiisuunerpaavoq.
AAQARTARNERIT QANOQ ILISIMATIGAAJUK?
Nammineq naartunaveersaarneq naartunaveersaataavoq, aaqartarnermik malinnaaffiuinnavissoq, ullunilu naartulerfigisinnaanngisani taamaallaat atoqateqarfiusartoq. Taamaaliornissamut iliuuserisinnaasat amerlapput, assigiinngitsunik eqqumaffigisassaqarpoq, matuma ataani timip kissassusaasa nikerarnera aamma illissap paavanit aniasumi allannguutit. Naartunaveersaarnermut tamatumunnga atatillugu pilersaarusioqqissaartariaqarmat, pitsaanerpaassaaq inuttut aaqqissuussisinnaanngitsuunnginnissaq, puigutunnginnissaq imaluunniit periataarpallaartuunnginnissaq.
Aaqartarninnik ilisimanninnissannut assigiinngitsunik atortoqaraluartoq, ullorsiutinit nalinginnaasunit digitalikkut appinut, nammineerluni naartunaveersaarneq nammineq aaqartarnermik ilisimannilluinnaqqissaarnissamik pisariaqartitsiffiuvoq. Ulluni mannissavit kaanngarfiini naartunaveersaarneq annertusarniarlugu, siunnersuutigineqarpoq assiaqutaasumik atuinissaq ass. angutinut imaluunniit arnanut usuup pooq, imaluunniit pessari, taamaasillutit naartulinnginnissamut periarfissatit pitsanngortissavatit. Nammineq naartunaveersaarneq inunni naartunaveersaatinik akuutissalinnik imaluunniit hormonitalinnik atuerusunngitsuni nuannarineqarluarpoq, siunissamilu naartorusukkuit, aaqartarnivit ilisimanera iluaqutaarujussuarsinnaavoq.
SUNNIUT NALINGINNAASUMIK ATUINEQ
Hormonit
Nammineerluni naartunaveersaarneq hormoninik atuiffiunngilaq.
Atornera
Nammineerluni naartunaveersaarnerit nikerartuupput, qanoq eqqummaaritsiginissaq kiisalu piffissamik qanoq atuitiginissaq eqqarsaatigalugit, pingaaruteqarporli, piffissap naartulerfigisinnaasat ilisimaarinissai, ullunilu taakkunani naartunaveersaatinik atuinissaq.
Aaqartarnerit
Nammineerluni naartunaveersaarneq aaqartarnermut sunniuteqanngilaq.
Kikkut tamarmik nammineerlutik naartunaveersaarsinnaappat?
Aappariit tamarmik nammineerluni naartunaveersaarneq atorsinnaavaat, kjaumissuseqarluartariaqarporli kiisalu naartunaveersaarnermut iluarinerusamut atatillugu sungiusarluarsimasariaqarpoq, kiisalu pilersaarutaanngitsumik naartulernissaq pinngitsoorusukkaanni ulluni naartulersinnaaffinni atoqatigiinnginnissaq aalajangersimaffigineqarluinnartariaqarluni.
Aaqartarnikka aalajangersimasuunngippata nammineerlunga naartunaveersaarsinnaavunga?
Nammineerluni naaetunaveersaariaatsit ilaanni, ullut naartulersinnaaffiit qaqugukkuunersut paasineqarsinnaasarput, aamma aalajangersimasuunngitsumik aaqartaraluarluni. Eqqaamasariaqarporli, ulluni mannissap kaanngarfiginngisaani atoqatigiikkaluaraanniluunniit naartulertoqarsinnaammat.
Piffissaq illersuuteqarani atoqatigiiffiusinnaasoq qanoq sivisutigiva?
Aaqartarnerni tamani ullut naartulerfiusinnaasut arnamit arnamut nikerartarput. Ullut agguaqatigiissillugit nikerartumik 12-init 18-inut illersuuteqarani atoqatigiiffiusussaaneq ajorput. Piffissami tassani pilersaarutaanngitsumik naartulernissaq pinaveersaarniarlugu, naartunaveersaammik allamik atortoqartariaqarpoq, ass. usuup puui.
Aaqarluni naartulernissaq qanoq ilimanaateqartigaa?
Aaqarnermi naartulernissamut ilimanaat appasippoq, nul-iunanili. Ulluni aaqarfiusuni siullerni naartulernissamut ilimanaat appasinnerpaasarpoq. Ullut ingerlanerini ilimanaat annertusiartortarpoq, aaqarneq unippat uninngikkaluarpalluunniit. Naartulernissamut ilimanaat mannissap kaanngarnissaata tungaanut annertusiartortarpoq. Mannissap kaanngarnerata aqaguanit naartulernissamut ilimanaat arriitsunnguamik appariartulersarpoq. Nammineerluni naartunaveersaanerit ilaanni, aniasumik misissuisarnermi, qaammammut aaqarnerit nalaanni illersuuteqarani atoqatigiinnissaq innersuussutigineqanngilaq, tassani aaqarnermi aniasoq nalilersorneqarsinnaanngimmat, piffissamilu tassani mannissap kaanngarnissannut annikitsumik aarlerinaateqarmat.
Namminerlunga naartunaveersaarninnut appi imaluunniit skema atorsinnaavara?
Nalinginnaasumik aaqartarninnik takussutissiisussanik, pilersaarusiornissamullu ikiuutaasinnaasunik app-inik arlalinnik peqarpoq. App-it taakku qanoq sunniuteqarluartiginersut suli oqallisigineqarpoq......
SIUNNERSORNEQARNISSAQ PISARIAQARTIPPIUK?
Peqqissaanermik suliaqartoq oqaloqatigiuk
PAASISARIAQAKKATIT
Ullut 12-18
Ullut arnap aaqartarnermini naartulersinnaanissamut ilimanaateqarfiisa amerlassusaat, naartulernissarlu pinaveersaartinniarlugu naartunaveersaammik allamik atuiffiusariaqartut.
2,6%
Nunarsuarmi arnat procentii, nammineq naartunaveersaarnermik naartunaveersaatitut pingaarnertut atuisut.
1
Mannissap kaanngarnerani mannissat kaanngartut nalinginnaasumik amerlassussaat.
- Hormoninik akoqanngilaq, arnanullu hormoninut atatillugu saniatigut kissaatiginngisanik sunnerneqartartunut periarfissaalluni.
- Arnanut naartulernissamik kissaateqartunut, ullunik naartulerfiusinnaasunik misissuutaasinnaasoq.
- Milutsitsilluni atorneqarsinnaavoq.
- Sungiunniarnalaarsinnaavoq, aamma aaqartarnerup ullullu naartulerfiusinnaasut nakkutigilluarnissaat pingaaruteqarpoq
- Aaqartarneq malinnaaffigilluarneqaraluartoq, naartunaveersaarnermi aaqartarninni allannguutaasinnaasut nalinginnaasut siumut ilisimareerneqarsinnaanngillat.
- Atoqatigeeriasaarsinnaannginneq pisinnaavoq.
- HIV/AIDS-imut imaluunniit kinguaassiutitigut nappaatinut allanut illersuinngillat.
KALAALLIT NUNAANNI NAARTUNAVEERSAATIT AKEQANNGILLAT
- NAARTUNAVEERSAATIT ATORSIGIT IMMISSINNULLU PAARALUSI
Nalunngiliut usuup puuinik atugassannik akeqanngitsumik, piffissamik inniminneeqqaarnak napparsimavimmut aalliinnariaallutit?
Usuup puuata saniatigut naartunaveersaateqarnissat pitsaassaaq. Kalaallit Nunaanni iluanaarputit naartunaveersaatit assigiinngitsut akeqanngitsumik pisinnaagakkit, ilinnut tulluartut toqqarsinnaallugit.
P-pillit ullut tamaasa iisassaapput. Eqqaamasinnaaneq ajorukkit imaluunniit ullut tamaasa iisisarnissat aporfigigukku, naartunaveersaatit attartuut toqqarsinnaavatit, assersuutigalugu hormonspirali imaluunniit p-stavi. Hormonspirali ukiunit pingasunit ukiut arfinillit tungaannut atasarpoq, apeqqutaalluni sorleq atornerit.
Naartunaveersaatit pillugit peqqissaasumik oqaloqateqarit, paasisaqarfiginiassavatit. Atoqatigiinneq nuannernerpaasarpoq, atoqatigeereeraanni kinguaassiutitigut nappaatit imaluunniit naartunissaq eqqarsaatigisussaanagu.
